HAKKIMIZDA

 

LAB III 

Hasibe Akın I Hülya Turgut    

 

ONARICI TASARIM LABORATUVARI

REGENERATIVE DESIGN LAB 

Bu tasarım Laboratuvarında; Mimari tasarımın sürdürülebilir yaklaşımdan öte, onarıcı bir mekanizma olarak kente, kent-kır arayüz mekanlarına, topluluklara ve bireylere olan katkısı araştırılır ve bu katkıyı ekolojik, ekonomik, sosyal ve kültürel boyutta yapabilecek araçlar ile tanışılır. Dönüşen bir kültürün temelinde toplulukların, toplulukların temelinde ise bireylerin yer aldığı bilinci ile onarıcı tasarım yaklaşımları kent-mekan-birey ölçeğinde ele alınır.

 

Nüfusun önemli bir bölümünü elinde tutan kentler tarih boyunca birçok zenginlik, bolluk, şatafat, güç, buluş ve yaratıma tanıklık etmişler. Öte yandan açlık, savaş, salgın, afet ve kıtlık gibi kriz anlarını da yaşamışlar. Bu durum özellikle kriz dönemlerinde kentlerin dayanıklılığı konusunu daha fazla gündeme getirmektedir. Her yaşanan kriz ile beraber kentin ihtiyaçlarını kentin dışından sağlayan kaynakları ve bu kaynakları ulaştıran kanalları tehlikeye girmektedir. Bu sebeple kentlerin sürdürülebilirliğinden ziyade; kentlerde oluşan tahribatın onarımı ve bu onarımdan sonra kentlerin daha dayanıklı yapılar haline nasıl getirilebilineceği LAB III’ün ana temasını oluşturmaktadır.

 

Pandemi ile beraber görüldüğü üzere kriz dönemlerinde Mimari Tasarım’ın ve mimarın mevcut rolünün sınırları eriyerek yalnızca mekânsal ifadelerin ötesinde bir potansiyele sahip olduğu su yüzüne çıkar. Mekanın kent için çözüm bekleyen konulara pratik ve teorik söylemler üreten bir aktivatör olarak potansiyelleri her kriz anının getirdiği parametreler ile yeniden sorgulanır.  LAB III belirsizlik dönemlerini beraberinde getiren kriz anlarında kentsel, toplumsal ve bireysel dayanıklılığın artırılmasında kent içindeki ara yüzlerin güçlerini kullanarak, yeni ilişkilenme biçimlerini tasarlayarak ve onarıcı tasarımın araçlarını sunarak “onarıcı kent” kavramını keşfetmeyi hedefler.

 

LAB III; (1) Mekan III, (2) İleri Tasarım Stüdyosu III ve (3) Dönem Projesi olmak üzere 3 modülden oluşur:

 

Mekan III, İleri Tasarım Stüdyosu’nu desteklemek amacıyla sürdürülebilirliğin ekolojik, sosyal, kültürel ve ekonomik boyutlarına ait araçlarına yer verilir. Akran öğrenim sistemi uygulanır. Katılımcılar bu araçları yaptıkları okumalar aracılığı ile birbirleri ile paylaşırlar ve birbirlerini değerlendirirler.

 

İleri Tasarım Stüdyosu III, sürdürülebilirliğin boyutlarına ait araçların kent içindeki ara yüz mekanlarında kullanılmasına alan açar. Ölçekler arası bakışın sağlanabilmesi için kentsel, bölgesel ve bireysel okumalar yapılması, problemlerin keşfedilmesi ve onarım bekleyen potansiyel ekotonların ortaya çıkarılarak bir bölgeye dair çözüm önerileri geliştirilmesi beklenmektedir. Master plan ölçeğinde kentin yeniden canlandırılmasına dair geliştirilen stratejilerden öncelikli görülenlerin tasarım önerisine dönüştürülmesi ve bu tasarımın bütüncül sistem yaklaşımı ile yapım sürecine kadar geliştirilmesi hedeflenmektedir.

 

>>> İLERİ TASARIM STÜDYOSU   III. KMI 555

ONARICI TASARIM STÜDYOSU

LAND-e-SCAPE DESIGN STUDIO

HASİBE AKIN & HÜLYA TURGUT

Stüdyo kent ve kır ara yüzünde sürdürülebilirliğin araçlarını kullanarak «onarım» kavramının mimari keşfini hedefler. İstanbul sınırları içerisinde kentsel, bölgesel ve bireysel onarım noktalarına odaklanarak ölçekler arası geçişler sağlanır.

 

 

Stüdyonun ana konusu, dinlemektir. Stüdyonun temasını oluşturan, «onarım» (regeneration) kavramı, temelde dinleyebilmeye dayanır.  Post pandemi döneminde doğanın bize söylediklerini dinleme becerimiz gelişirse doğa ile uyumlanabilme kapasitemiz artar. Dinleme becerimiz geliştikçe, çevremizle kurduğumuz ilişkide «özen» alanı gelişebilir. Bir varlığı dinlemek ve o varlığa özen göstermek, «onarım» sürecini başlatır. Bu onarım süreci kimi zaman bireyin kendisi ile kurduğu ilişkide kendini gösterebilir, ve ancak bu gerçekleştiği takdirde, kimi zaman bireyin içinde yaşadığı mekanın ve çevrenin onarımında aktif rol oynamasını sağlayabilir. Stüdyoda birbirinden farklı gibi duran «kent» ve «kır» kavramları üzerinden kentin ve kırın birbirlerine etkileri araştırılacak. Aynı zamanda ekoton alanları keşfedilecek. “Ekoton”, birbirinden farklı iki zeminin bir aradalığında oluşan alanı ve bu alanda ortaya çıkan bereketi, zenginliği ve çeşitliliği ifade eder. Örneğin kentin içinde duran bir duvar. Bu bir yüzeydir. O duvarın zeminde buluştuğu kaldırım. Bu bir başka yüzeydir. Duvar ile kaldırımın birbirine değdiği alan ise bir ara yüzdür. Ne duvardır, ne kaldırımdır; ikisinden de parçalar taşıyan yeni bir zemini tanımlar. Duvara vuran yağmur ile duvarın yüzeyinden aşağı inen besinler o ara yüzde toplanır. Örneğin yosun, oluşacak ise duvarda oluşmaz. Tam olarak o kaldırım ile duvarın birleştiği yerde oluşur. Yosun oluşmasına imkân ve mekân veren; duvarın da kaldırımın da üzerinde taşıdığı besini ve zenginliği toplayan arayüze “ekoton” denir. Rüzgâr, yağmur, güneş, kuşlar gibi o besini ve zenginliği arayüze taşıyan unsurlar ise, dış faktörlerdir. Tam olarak burada projenin temelinde oturan soru gündeme gelir: Acaba biz tasarımcılar olarak tasarımlarımızda tek başına bir mekân tasarlayan aktörler olmak yerine; kendimizi tıpkı bir rüzgâr, güneş ya da bir kuş gibi “iyi birer dinleyici ve taşıyıcı” olarak görseydik… Yani yaşadığımız alandaki farklı arayüzlerin zenginliklerini keşfeden ve o zenginliklerin hayat bulmasına alan açan “kolaylaştırıcılar” olarak tanımlasa idik; acaba bu sefer «onarmak» neye benzerdi?

 

Stüdyonun kazanımları:

*Sürdürülebilir yaşam alanları ve topluluklarına ait yaklaşımlar geliştirmek.

*Sürdürülebilirlik boyutlarına ait araçları kavramak, mimari projelere tasarım stratejisi olarak taşıma becerisi kazanmak.

*Kent ve kır arasında ara yüzlerin keşfi; döngüsel tasarımın keşfi, analizi, haritalandırması

*Ekolojik, ekonomik, sosyal, kültürel parametreleri bütüncül sistem tasarımı ile fonksiyonlara ve yapısal elemanlara dönüştürmek; mimari projelere uygulama becerisi kazanmak.

 

Çalışma bölgesi tercihi serbesttir. Kent içindeki ekotonların keşfi için alan açılır. Master plan ölçeğinde kentin canlandırılmasına yönelik stratejiler geliştirilir. Sosyal fayda odaklı tasarım araştırmaları ile bölgesel ölçekte katkı alanları ve ilişkilenme biçimleri tasarlanır. Kentin ekoton alanlarına dair noktasal bazda ihtiyaç analizleri çıkartılarak kent içindeki tahribat noktalarına ekolojik, ekonomik, sosyal ve kültürel döngüler yaratabilecek mekânsal ve toplumsal organizasyonlar inşa edilir.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

>>> MEKAN III. KMI 557.A

ONARICI TASARIM için ARAÇLAR

Dönüşen Bir Kültür Yaratma – Creating a Transformative Culture

 

HÜLYA TURGUT & HASİBE AKIN

 

Değişen iklim, doğal afetler, pandemi, ekolojik ve ekonomik krizler bireylerden başlayarak “ sürdürülebilirlik konusunda dönüşüm kavramını gündeme getirdi. Yeni dünyanın sürdürülebilir olmasından ziyade, tahrip görmüş alanların nasıl “onarılacağı” daha öncelikli bir konu haline geldi.  Sürdürülebilirliğin “ekonomik”, “ekolojik”, “sosyal” boyutları arasında; “kültürel” olarak da isimlendirilen “dünya görüşü” boyutu eklendi. Bir sistemin ayrı ayrı ekonomik, ekolojik, sosyal ve kültürel olarak sürdürülebilir olması o sistemi sürdürülebilir yapmaya yetmez; aynı zamanda “bütüncül bir sistem tasarımı” boyutunda yer alan araçlar kullanılması bir sistemi sürdürülebilir yapabilir ve 5 boyuta ait araçlar kullanılarak “dönüşen bir kültür yaratmak” mümkün olabilir. Peki bu 5 boyuta ait araçlar neler?

 

Katılımcıların öğrendikleri araçları öncelikle bireysel boyutta ele alarak kendi gündelik hayatlarında onarım sürecini başlatmaları hedeflenir. Ardından -varsa içinde yaşadıkları- topluluğa ya da proje bölgesine entegrasyonlarına alan açılır. Onarıcı tasarıma dair küresel boyuttaki meseleleri düşünerek, yerelde eyleme geçebilmeleri için etki odaklı yaklaşımlar geliştirebilmeleri öncelenir.

 

Dersin arka planı: 2015 yılında ise Birleşmiş Milletler (BM) Binyıl Kalkınma Hedefleri Döneminin bittiğini ve 2015-2030 arasındaki 15 yılın Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri ya da "Küresel Hedefler" dönemi olduğunu açıkladı. BM bu dönemi açıklarken geçmiş 15 yılın da bir değerlendirmesini yaptı. Değerlendirmeye göre Binyıl Kalkınma Hedefleri döneminde özellikle açlıkla mücadele konusunda önemli yol alınmıştı ancak öngörülen pek çok hedefe yaklaşılamamış ve ele alınmamış başka pek çok konunun daha sürdürülebilirlikle ilgisi olduğu keşfedilmişti. Kalkınma konusunda çok da parlak olmayan bu fotoğrafın temel nedeni ise Binyıl Kalkınma Hedefleri’nin uzmanlar tarafından hazırlanmış teknokratik bir metin olmasıydı. Bu yüzden BM, 2015-2030 arasını kapsayan Küresel Hedeflerin hazırlanmasında uzmanların yanı sıra; üniversiteler, hükümetler, şirketler ve sivil toplumun katılımını da esas almış ve yeni dönem hedeflerini katılımcı bir yaklaşımla hazırlamıştı. Yeni dönemin katılımcı bir yöntemle hazırlanması sürdürülebilirliğin boyutlarını ve bu boyutlara ait hedeflerin belirlenirken kullanılacak araçların ortaya çıkarılmasını gündeme getirdi.  Dersin içeriği: Global Ecovillage Network’ün (GEN) liderliğinde Gaia Education sürdürülebilirliğin beş boyutuna ait araçları paylaştığı “Creating a Transformative Culture” programından alınan ilham ile, ders kapsamında öğrenciler sürdürülebilirliğin 5 boyutuna ait araçları önce kendileri öğrenirler; ardından öğrendiklerini birbirlerine öğretirler. “Peer grading” adı verilen “akran puanlaması” sistemi ile bir yandan da öğrendiklerini paylaşma seviyelerini değerlendirirler.

 

Mekan III’te öğrenilen ve paylaşılan araçların; Stüdyo III’teki üretimleri beslemesi ve bu araçların kentsel, bölgesel ve bireysel ölçekte “dönüşen bir kültür yaratmak” için kullanılmasına alan açılması hedeflenmektedir.